Ideani
Ideani, wakkati feere ɗon winnde Ide Ani, ɗum wuro nder diiwal laamu Idemili haa woyla lesdi Anambra, lesdi Naajeeriya.[1][2] Nde heddi ko Uke to Hirnaange, Alor to Fuɗnaange e Abatete to Fuɗnaange e Fuɗnaange.[3]
Demokaraasi
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Yimɓe leydi ndii ina tolnoo e 20 000 neɗɗo.
Tariya
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Ideani ko wuro Alor wonnoo. Nde heɓi darnde hoore mum ko e hitaande 1970 caggal wolde hakkunde leydi Biafra e Niiseer. Ideani ina hawra e gure jeeɗiɗi : Urueze, Umuduba, Nsokwe, Umuru, Oko, Uruechem Akama e Nkpazueziama. Laamii nde ko e jamaanu koloñaal, ko regents toɗɗaaɗi e Angalteer.
Laamɓe Ezenwanne Obianyo e Onyido Uwaezuoke laamiima Ideani e geɗe Alor. Miijooji, no ɓiɓɓe leydi ndi nganndirtee nii, mbaɗii batuuji e ɓiɓɓe leydi Alor e nder gure. Ndee jokkondiral banndiraagal ɓuuɓtii nde Ideaniyankooɓe ɗaɓɓiri yo kaalis mo fedde ndee moofti oo, yo naftu Alor e Ideani fof. Ɓe puɗɗii ɗaɓɓude seertude e Alor sabu ngool marginalisation jiyaaɗo. E kitaale 1930, sukaaɓe Idean en to Enugu noddi yo batuuji Alor/Ideani ndartine. Fedde ƴellitaare Ideani (IDU) sosaa, mawɗo Geoffrey Anazodo Mezue suɓaama hooreejo IDU gadano, ko ɗum woni ko o joginoo fotde duuɓi 30.
Caggal mawɓe regent en, Ideanaaɓe njahii tawa ngalaa mawɗo haa hitaande 1977 nde mawɗo Humphrey Okoye laami Eze Oranyelu I mo Ideani. O laami haa Ofala makko cakkitiiɗo e hitaande 2015. Lomto Igwe toɗɗaaka gila 2017.
Sigga
Golle keewɗe ina tawee e nder Ideani, ina jeyaa heen remooɓe nguura, yeeyooɓe, gollotooɓe e usineeji e laamu, jannginooɓe e woɗɓe heewɓe.
Dina
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Miijooji ɓuri heewde ko Kerecee’en. Feccere seeɗa ina huutoroo diine aadaaji. Nokkuuji dewal ina heen Egliis Katolik St. Paul, Egliis Anglikan Immanuel, Egliis Anglikan St. Simon.
Jaangirde
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Duɗal renndo Ideani, ganndiraaɗo Opiegbe. Ko duɗal hakkundeewal (Sukaaɓe e rewɓe). Duɗe leslese mawɗe 2 ina ngoodi ɗe Missionnaire en njogii, ɗeen ko Duɗal hakkundeewal Ideani e Duɗal leslesal St. Paul. Miijo.
Cellal
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Ideani Health Center ina rokka cellal ɓalliwal adanngal wonande yimɓe Ideani e Uke.
Juuldeeji
Koolol nokku oo ko : Koolol Yam keso, Uzo Iyi e Ufie Ji Oku.
Tuugnorgal
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Aga, Kiyeejonu. Naajeeriya: Leydi dow lesdi. Lulu.com. ISBN 9781105864322. Ƴeewtaa ko ñalnde 26 lewru feebariyee 2017.
"Ideani e internet". www.miijo.com.ng. Ƴeewtaa ko ñalnde 26 feebariyee 2017.
"Ideani Quarter" ko mawɗo Stanley N. Mezue, Ikemba.