Pobasso

Pobasso, winndiraa kadi Probasso walla Pobassoo, ko mawɗo fedde laana Perahu Makassan e nder ndiyam hakkunde worgo Ostarali e Indoneesi e darorɗe kitaale 1700 e puɗal kitaale 1800. Laana kaa ina moofta trepang, walla cukalel maayo, ina yeeyda ɗum Siin. Pobasso wonnoo ko humpitiiɗo mawɗo e jokkondiral Makassan en e leƴƴi ɓiɓɓe leydi Ostarali ko adii nde Oropnaaɓe ngartata.
Jokkondirde e Flinders
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]E nder yahdu makko e hitaande 1803 ngam ƴettude kartal daande maayo Terra Australis, Kapiteen Matthew Flinders hawri e laanaaji jeegom perahu ñalnde 17 feebariyee to laawol Malay to duuɗe Kompaañ Angalteer, to fuɗnaange leydi Arnhem . Sikkude ko ɓe pirateeji Siin o ɓadtii ɗum e teeyre. Pobasso, mo Flinders sifotoo ko « gorko juutɗo, mawɗo » e mawɓe njoyo woɗɓe ngari e laana Finders wiyeteende Investigator ɗo Flinders naamndii mo no feewi ko fayti e njulaagu trepang. O waawi jokkondirde e makko ko e coodoowo makko, hono Abraham Williams, baɗɗo firo. Williams ko Javanese, hay so tawii noon Biritaannaaɓe ina mbiya ɗum ko Malay. Ina gasa tawa ko Flinders ƴetti Williams e laana mum to Cape Town, Afrik worgo, porto mo Flinders yilliima e laawol mum feewde Ostarali, ɗo Malaysinaaɓe heewɓe njahdi e Holanndee en. Pobasso jannginii Finders ko fayti e laana maɓɓe. O wiyi hooreejo mayre ko gorko ina wiyee ‘Salloo’, jeyi ɗum ko ‘Rajah Boni ’. Nde manti diwanuuji ceertuɗi fotde 60 perahu e 1000 ekipaaji. Perahu kala ina waɗi ton 25 tawa ina waɗi yimɓe 20 haa 25 neɗɗo. O wiyi ko famɗi fof o waɗii yah-ngartaa jeegom e nder geec Ostarali e nder duuɓi 20, ko kanko adii waɗde ɗum. Ɓe ngalaano ganndal e hay koɗki Oropnaaɓe e nder Ostarali e nde Flinders haalani mo ko fayti e Port Jackson, ɓiy Pobasso ƴetti binndanɗe ko fayti e koɗki kii e "alkule janane, binndol gila nano haa ñaamo " name="flinders" /> O wiyi kadi o meeɗaa yiyde laana ngoɗka janana e nder ndiyam ɗam, to bannge worgo leydi Ostarali. Laana ndiwoowa Pobasso alaa karte, ɗe mbaawaano waɗde ƴeewndorɗe koode. Ɓe ngalaano kuutorɗe laana ndiwoowa so wonaa kompas tokooso . Ɓe njahdi e ndiyam lewru e nder jokkondire bamɗi kam e liɗɗi yoorɗi, ƴiye, maaro e kosam. Flinders teskiima wonde Pobasso ina joginoo bunduuji ɗiɗi tokoosi njamndi, keɓtinaaɗi e Holanndee en . Mawɓe woɗɓe ɓee kadi ina njogii kaɓirɗe, gooto fof ina jogii "dagger juutɗo walla kres Pobasso jeertinii wonde laana makko ina waɗi sahaaji jokkondire e hoɗɓe e daande maayo ». O meeɗiino fiyde laana ndiwoowa e koppi, omo jeertina Flinders, ‘reentoo koɗdiiɗo’. Ko naalanke biyeteeɗo William Westall gonɗo e laana ndiwoowa wiɗtiyanke Pobasso leeltinii yahdu mum ñalnde wootere ngam jokkondirde e Flinders, o jaɓi dokke kuutorɗe njamndi e ɓataake binndaaɗo e ɗemngal Engele ngam hollirde kala laanaaji goɗɗi ɗi o waawi hawrude e yahdu makko. Flinders inniri duunde wootere innde Pobaaso, duunde Poobaaso
Tuugnorgal e nder pinal leñol
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Ko Pobasso holliti e nder deftere Steven Marcuson wiyeteende « Ɗaɓɓaande Ɓooynde » . Pobasso kadi ko jikku caɗtuɗo e nder jimɗi Pobasso e Cucumbers ɗi Chris James waɗi, ko adii fof ko ngam duɗe hakkundeeje
Himobe
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}