Shekui Kaghan
Shekui Kaghan (laamɗo 611-619 walla ina waawi wonde 610-617;[1] Sinuwaa hakkundeejo: *ʑia-gwi; Zyk Perse hakkundeejo, Žeg[2]) ko khagan tataɓo e nder Kaganaat Turki hirnaange. Ko kanko woni taaniiko Tardu (575–603) rewrude e ɓiyiiko biyeteeɗo Tulu (都六).
Ɓawo
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Laamu Turki hirnaange e nder Turkestan hannde oo sosaa ko e batte feccere laamu mawngu nguu caggal maayde Tardu e hitaande 603. Nde inniraa kadi On Ok ("10 ƴiye") ina firta leƴƴi sappo doole e nder laamu nguu. Leƴƴi joy (ina wiyee Duolu) to fuɗnaange-rewo e leƴƴi joy to worgo-fuɗnaange (ina wiyee Nushibi) mbaɗi pelle ɗiɗi luulndiiɗe ɗee, keeri ɗii ko maayo Ili.
Caggal feccere
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Sheguy ko taaniiko Tardu, ko guwerneer Chach (Tashkent)[3] O ɗaminanoo ko jooɗaade caggal maayde Tardu. Kono fedde Dulu ndee joɗɗini Taman (ina wiyee kadi Heshana Khan) mo yonta ɓurɗo Sheguy famɗude. Kono Taman ko laamɗo mo alaa humpito no feewi, ko puccu leñol Dulu. Leñol Nushibi kam e njulaagu Silk Road ɓe tampini ɓeydagol anarkisma, mballitii Sheguy ngam heɓde jappeere laamu e hitaande 611. Nde partiiji Taman nanngi ammbasadeer Siin to Sheguy, Sheguy ummini, Taman dogi dogde to Sui Siin ɗo o waraa.[4]
Sheguy ina joginoo deeƴre e nder laamu mum, ina rokka kisal laawol silki. Manndaa makko ko fuɗɗoode ɓurondiral Nushibi. E hitaande 618, lomtii mo ko miñiiko biyeteeɗo Tong mo laamu mum Laamaandi Turki hirnaange yettii apogee.
Tuugnorgal
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]610 ummoraade e Christoph Baumer, Daartol Asii hakkundeejo, deftere ɗiɗmere, 2014, hello 198, ina wayi no ko caggal Edouard Chavannes firoore ummoraade e ɗemngal Sinuwaa. 611 ina waawi tawa ko Gumilyov.
Unaal, Orsun. (2014). 11 Tonngoode 21, h.229-249. "Cimtol yaajngol" p. 3
Baumer, hello ngoo, ina yamiri mo yo o heɓtu Tashkent. Ina gasa tawa o foolii, o wonti guwerneer(?). Baumer kadi yamiri mo yo o yah sara Isfahan e hitaande 616-17, o ‘naatna Altay fof’.
L.N.Gumilev: Eski Turkler (tr: Ahsen Batur), Istanbul, 2002, Selenge Yaynları. ISBN 975-7856-39-8. OCLC 52822672, hello 199-200.