Gine-Bisaawo

Gine-Biso

(Flag) (Coat of Arms)

National motto: Unidade Luta Progresso

Gine-Bisaawo (maa Gine Bisaawo, ko aldaa e pocal ngal) ko leydi e Afirik Hirnaangeeri, keernundi e Gine (Konaakiri) ka funnaange e Senegal ka nano. Senngo hiirnaangewo ngon no feewti e Baharu Atilanti maa Oseyan Atilanti.

Mbertudi leydi ndin ko 36.120 km2, jamaa hoɗuɗo e mayri no hewtaynoo fewndo hitaande 2002 yimɓe 1.345.479. Laamorde nden ko Bisaawo. Leydi ndin hino jogii suriije (duuɗe) wi'eteeɗe Bijaago. Ka taariika ka laamu Ngaabu, jeyannongu e laamateeri Malle (Empire du Mali) ɓuri lollude. Portokeesuuɓe ɓen adino jogaade daande maayo leydi ndin ɓe huutori ɗum e golleeji maɓɓe ngeeygu jiyaaɓe ɓaleeɓe. Ko non ɓe naatiri seeɗa seeɗa e leydi ndin fow haa ɓe watti ndi e ley karhankaaku maɓɓe. Hitaande 1956 fedde wi'eteende PAIGC (Fedde wonannde hettaare Gine Bisaawo e Kaapo Werde) fuɗɗii cippiro ngon. Nyannde 24 sutaambar ɓe noddi jeytal hoore leydi ndin. Hooreejo-leydi arano on laati Luis Cabral. E nder hitaande 1980, caggal sokolaaji heewɗi e baŋŋe ngaluuji leydi, miniteeriiɓe folli Cabral laamii. Ko João Bernardo Vieira laatinoo hooreejo maɓɓe haa kanko kadi miniteeriijo go'o wi'eteeɗo Kummba Yala jaɓti laamu ngun e juuɗe makko. Vieira dogi yahri Portokeesi. Fitina e jiiɓu-jaaɓu naati e leydi ndin. Kummba Yala kadi follaa, rebeljo inneteeɗo Mane naati e murtaldu. Kono gila woote sakkitiiɗe ɗen hitaande 2005 (ko João Bernardo Vieira ganyinoo ɗe) Gine Bisaawo heɓtii deeƴere seeɗa.