Abena Busia

Iwde to Wikipedia

 

Busia jibini nder Accra, Ghana, nder saare Yenfri nder Wenchi nder Brong-Ahafo nder Ghana, Kofi Abrefa Busia, hooreejo lesdi Ghana, e debbo maako, Naa (Morkor) Busia. O waɗi ɓiyum nder Ghana bana nder Netherlands e Mexico haa o dilli haa Oxford, to saare maako ɓaawo maajum jooɗiAbena Pokua Adompim Busia (dunde 1953) ko winndiyanke Ghana, mawɗo, feminist, jannginoowo e diplomate. O debbo ardiiɗo ardiiɗo lesdi Ghana, Kofi Abrefa Busia, e o debbo actress Akosua Busia. Busia woni jannginoowo jannginooɗo ɗemngal Farayse e jannginooɓe rewɓe e janngooɓe e Rutgers University. O woni ardiiɗo Ghana to Brazil, mo o suɓii e hitaande 2017, o heɓii accreditaasi e nder leydiji 12 feere to Amerika Senegaal.[1]

Ɓiɗɗo e jaŋde[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Busia jibini nder Accra, Ghana, nder saare Yenfri nder Wenchi nder Brong-Ahafo nder Ghana, Kofi Abrefa Busia, hooreejo lesdi Ghana, e debbo maako, Naa (Morkor) Busia. O waɗi ɓiyum nder lesdi Ghana, bana nder lesdi Netherlands e lesdi Mexico, haa o yaltina to Oxford, to saare maako ɓaawo maajum jooɗoti.[2]

Busia laati mo jaɓɗo darnde nder Women Writing Africa Project (jo hakkunde 2002 e 2008 wurtini ɗereeji nayi Women Writing Afrika Series), bana no o jannginooɗo ɗemngal Farayse e Rutgers University e hooreejo jaango janngooji jaangooji e janngooje e janngeejiBusia heɓii BA nder ɗemngal Farayse e ɗemngal ɗemngal ngal e nder ɗemɗe ɗe o waɗii e St Anne's College, Oxford, nder hitaande 1976, e D.Phil. nder social anthropology ha St. Antony's College nder 1984. O laati mo jannginoowo bana gooduɗo nder Ruskin College, jaŋde hawtaade e golle e Jaŋde Oxford, e mo ɗon jaŋde nder program of African and Afro-American Studies at Yale University. O heɓii kadi jaaynde feere ɓaawo doktoor hawti e jaaynde Andrew Mellon nder jaaynde ɗemngal Farayse nder jaayndi Bryn Mawr, e jaayndi jaaynde for American Cultures e Centre for Afro-American Studies, UCLA.

Busia wonnoo jaagorɗo nder Fedde rewɓe winndiinde Afrik (ko hakkunde 2002 e 2008 hollitii ɗemngal rewɓe winndaande Afrik), kadi o wonnoo jannginoowo ɗemngal Farayse to Rutgers University e hooreejo jaagorgal janngooji rewɓe e janngooɓe.[1]

O janngini kadi e nder jaŋdeeji feere, hawti e Yale e Jaŋde Ghana.

O waɗi hooreejo kawtal jannginooɓe adunaaru Afrik e kawtal janngu Afrik, e jooni o hooreejo kawgel AWDF-USA, kawtal ɓooyiinde Afrik Fedde Ɓamtaare rewɓe (AWDF), kawtal Afrik fuɗnaaku ngam wallugo kuugal kawtal hakkiilo rewɓe nder Afrik.[1]

Wonduki[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Busia wurtini ɗuuɗal dow defte rewɓe ɓaleeɓe, haala koloniyaal, e jannginki ɓaawo koloniyaal. Deftere anndal mo o hawri e tawtoreede hawri e Theorizing Black Feminism: The Visionary Pragmatism of Black Women (1993) e Beyond Survival: African Literature and the Search for New Life (1999). Hino kadi o winndi defte ɗiɗi ɗe poem: Testimonies of Exile (1990) e Traces of Life (2008). Kuugal maako ɗon hawta nder nder nder nder ɗemɗe ɗe'e bana Daughters of Africa (ed. Margaret Busby, 1992).[2]

Diiplomatiyanko'en Ghana[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nder lewru Yuli 2017, hooreejo lesdi Nana Akuffo-Addo suɓii Abena Busia ngam ardiiɗo lesdi Ghana to Brazil. O ɗon nder yimɓe Ghanaaɓe 22 feere ɓe ɗon ɗon ɗon ɗonno ɗonno ɗonna dow mawɓe jaayɗe Ghanaaɓe feere feere nder duuniyaaru.

Firooreeji ɗiɗawɗi[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Poesji[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  • Fuuɗugo haɓɓugo lesdi - poem, hollaaki e Akosua Busia (Africa World Press, 1990; )  
  • Traces of a Life: A Collection of Elegies and Praise Poems (Ayebia Clarke Publishing, 2008; ISBN ) <span data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"ISBN","href":"./Template:ISBN"},"params":{"1":{"wt":"978-0955507977"}},"i":0}}<a about="#mwt71" class="mw-redirect cx-link" data-linkid="118" data-ve-ignore="true" href="./ISBN_(identifier)" rel="mw:WikiLink" title="ISBN (identifier)">ISBN-ve-no-generated-contents="true" id="mwZA" typeof="mw:Transclusion"> 
  • Theorizing Black Feminisms: The Visionary Pragmatism of Black Women, co-editor with Stanlie M. James (Routledge, 1993;  )
  • Beyond Survival: African Literature and the Search for New Life, co-editor with Kofi Anyidoho and Anne Adams (Africa World Press, 1999;  )
  • Women Writing Africa: West Africa and Sahel (2005)

Ceede e anndal[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nder lewru mars 2011, ngam marki duuɓi 100 e Nyalnde Haal Haal Haalaaji, AWDF anndini Abena Busia bana gooto e 50 feminist Afriknaaɓe marɓe semmbe, e juulde ummorde nder nder nder nder lewru Juun e National Theatre e Accra.[3]

O woni mo daɓɓoɗo e hooreejo Busia Foundation International, goomu ngenndi mo ɓe njogii ngam teddingo ardiiɗo ardiiɗo lesdi Ghana, Kofi Abrefa Busia, duuɓi 40 nde mayde maako waɗi e jaajorgal habaru habaru haɓɓuɗo yimɓe e 28 lewru August 2018 to Accra International Conference Centre.[4]

Ndaare kadi[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  • Kofi Abrefa Busia
  • Akosua Busia
  • Linjiila winndiiɓe Ghana

Firooji[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}

  1. 1.0 1.1 1.2 "Abena Busia" at Women's Learning Partnership.
  2. 2.0 2.1 Margaret Busby, Daughters of Africa, London: Jonathan Cape, 1992, p. 868.
  3. "International Women's Day: Celebrating 50 Inspirational African Feminists", AWDF.
  4. "Wife Of Dr Busia, Nana Addo, Abena Busia On August 28th Memorial Lecture", Modern Ghana, 24 August 2018.