Jump to content

Elijah Akpan Okon

Iwde to Wikipedia
Elijah Akpan Okon
ɓii aadama
Jinsugorko Taƴto
Ɗuubi daygo1913 Taƴto
ƊofordeUyo Taƴto

Elijah Akpan Okon (jibinaaɗo hitaande 1913) ummii ko e leñol laamɗo ardiiɓe e mawɓe e nder leydi Ikot Mbon Ikono, Uyo, e nder diiwaan Akwa Ibom hannde oo e nder leydi Naajeeriya. Baaba makko, mawɗo Nsentip Ekown, laamɗo tedduɗo Ikono e nokkuuji koɗdiiɗi mum, rokki mo innde Ukpong Nsentip Ekown.

Nguurndam e jaŋde puɗɗagol

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nde o mawni haa o naati duɗal, alaa duɗe e nder diiwaan Uyo oo fof, tee ina saɗi sosde heen, sabu luulndo tiiɗngo ngo yimɓe Ibibio mbaɗi, e nder Uyo e saraaji mum. Ko adii jibineede makko, baaba makko, mawɗo Nsentip Ekown, siifondiriino nanondiral e Konsul Angalteer – Sir Robert Brooks, ngal sosi Uyo ngam wonde nokku njuɓɓudi koloñaal Angalteer. Mawɗo Nsentip Ekown wonnoo ko Laamɗo mawɗo e nder leñol mum. Ko noon o tabitiniraa, o teddiniraa, e ndee tiitoonde, o waɗtaa laamɗo gadano e nder nokku hee rewrude e Konsul laamɗo Edward VII e hitaande 1902. Mawɗo Nsentip Ekown, e wondude e mawɗo Udo-Ekong Umana Ekam mo Abak, ardii... Angalteer ngam sosde Duɗal Laamu to Abak. Ko o laamɗo Warrant, mawɗo Nsentip Ekown waɗii darnde tiiɗnde e wallitde Angalteer ngam ustude Essien Inyang Ide mo Abak mo parsel leydi mum duɗal ngal sosaa. Ina gasa tawa ko huunde nde alaa kisal so tawii kala jokkondirɗo e innde Nsentip ina naata e duɗal ngal ; ko ɗuum waɗi Ukpong Nsentip Ekown fotnoo ko ƴettude innde Elijah Akpan Okon ngam heɓde jaŋde to duɗal laamu Abak. Ɗum kadi ko yonta, mo misiyoŋaaji aranndeeji e jannginooɓe koloñaal e nder leydi Najeriya ɓuri yiɗde, ɓe mbayli inɗe almudɓe Naajeeriya e inɗe deftere e Oropnaaɓe goɗɗe ɗe ngonaa Afriknaaɓe.

E hitaande 1940, mawɗo Elijah Akpan Okon janngi Jaŋde Ganndal Ladde, e ƴellitaare renndo to Umuahia. O heɓi kadi seedantaagal jaŋde toownde to bannge ndema e faggudu galle e hitaande 1947, rewrude e duɗal jaaɓi haaɗtirde Pennsylvania State to Amerik. E hitaande 1952 o heɓi Dipolomaaji e njuɓɓudi njulaagu e jaŋde Sekretariat sosiyetee to duɗal to Londres.