Lokoja

Iwde to Wikipedia

Lokoja unɗe galluwol nder Naajeeriya. Ɗum jottarde ɗeta haajawol ɗun ɗe Naijeer e Benuwe maayilleji e unɗe kapital ɗun Diiwal Kogi.[1] Ɗemboo ɓe oworo, Bassa nge e Nupe kamɓe ngoyni aslul ɗeɓe ariyaji kongi lasgi ɗun Naajeeriya nastiri ɓe kupa-Nupe, Hausa, Ebira, Igala, Igbo, Bini/Edo e Tiv kamɓe tiggi ɗe e saaliɗe wakkatire ɗe horemaji huuraaɗe eɗe ɓe gallure tatire mawnilawɗe ɗer geɓɓal lardu Afrik hakkuɗe 2020 e 2025 hawti e 5.93% mawɗum.[2][3]

Ɗum hiisiiriɗe ɗer galliol ɗiɗire eɗer 1917 galluji kawtuɗi ɗeɓe huuwirde kumfe laamu bodeejo. Ɗu’un ɗun kollini Lokoja un gelle kiiɗe.

Kollingal[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Lasgi fere-fere kollini kanji titi innde gelle ɗen.

  • Ɓe yorubanko’en e oworo’en yimɓe ngada Imaanu ɗe innde ɗen waari gaɗa Ilu okega (Ɗe nyibgal jottoriga daw nyolde hayre ɗe ɗun baaraatako.
  • Ɓe hausare’en ngaadi Imaanu ɓe innde ɗen waari daga Lokoja (A ɗatal bodewal) e ton ɗun kollini innɗe ɗen hebraama daga laanu ɗum Zazzau.
  • Ɓe Nupe ngaadi Imaanu ɗe innɗe ɗen waari daga patti lukongi (ɗe nyolɗe darewal)
  • Ɓe Ighala ngaadi imaanu innde ɗen waari daga ɗe saakal lewa kaja ejam (warde fiiyo lingu)

Taariku (Distinore)[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Ɓe geɓɓal ton dun wardi Lokoja haa eɗer jooɗiiɗe ɗun duuɓi yemteereji eno yimɓe daga lasgi fere-fere kongi pinoji eɗe worriɗe daga ɗe yunopu. Ɓe eggol ɗun ɗe kongi eɗe geɓɓal wuttuɗu ɓannɗu limgal ɗur eno ɗum haaɗe eɗe bannkiwal ɗun ɓe mayilleji Naijeer e Benue. Goɗɗe kongi artuuude ɗer kongi yimɓe nyiɓbuɓe ɗer Lokoja unɗe ɓe oworo yimɓe yoruba daga Ile-Ife hausa e Nupe.[4] Ɗum un wirgo ton ɗe eggo daga baro e waɓɓe bannɗu ɗun hannɗe diiwal Naijer hawtirɗe eɗe maygi, Naijer, e Benue. Ɗun’un un war caka ɗun luumo misaali unɓe kupas e woɓɓe ɗun ɗe kakandas.

Hiimoɓe[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  1. https://allnigeriainfo.ng/tribes-in-kogi-state/ |access-date=2022-06-09 |language=en-US}}
  2. ttps://www.visualcapitalist.com/ranked-the-worlds-fastest-growing-cities/|publisher=virtual capitalist| access-date=2021-08-17|title=Ranked: The World's Fastest Growing Cities|date=13 August 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210813174630/https://www.visualcapitalist.com/ranked-the-worlds-fastest-growing-cities/%7Carchive-date=13 August 2021}}
  3. https://kogistate.gov.ng/history/%7Caccess-date=2022-02-22%7Cwebsite=KGSG%7Clanguage=en-US}}
  4. https://www.nigeriagalleria.com/Nigeria/States_Nigeria/Kogi/%7Caccess-date=2022-02-22%7Cwebsite=www.nigeriagalleria.com}}