Nana Obiri Yeboa

ɓii aadama
Jinsu	gorko
Replaced by	Osei Tutu

Nana Obiri Yeboa ko Kumasehene e jamaanu makko, ko o jooɗiiɗo e jooɗorde Aban Dwa.[1][2] O laamii gila 1660 haa 1680.[3][4] Lomtii mo ko Nana Osei Tutu, o woni hooreejo diiwaan Kwaman mo caggal mum anndiraa diiwaan Kumasi. Ko kanko wonnoo kaaw Osei Tutu.[5] Kaaw Nana Obiri Yeboa woni Nana Oti Akenten.[6]

Nguurndam neɗɗo Yeboa ko njulaagu e dow laawol hade mum naatde e jappeere laamu. Ko o keewɗo yahde, omo hoɗi Damanten to Akyem Kotoku. O resi miñiiko debbo Damantehene biyeteeɗo Nana Nyarko. Mawɗo Damante wiyetee ko Nana Nkatia Brempong. O ari ngam hawtugo bee miñiiko debbo e jom suudu maako ngam jooɗaago haa Kumasi nden o walli ɓe laamaago Kumase.[7] Ɓe njibini Naana Sabin Panin e Nana Bemraafi.[6]

Hare Dormaa Hare ndee waɗi ko to Suntreso, wuro Kumasi. Nana Obiri yamiri Nana Ntiamoah e gooto e terɗe fonndaasiyoŋ wondiiɓe mum nde ƴeewata laawol yahoowo wuro wiyeteengo Abanpera Daase. Ko ɗoon mawɗo Dormaa hoɗnoo. Nana Ntiamoah waawaano jogaade hakkille e laawol. Mawɗo Dormaa yani e Nana Obiri e haayre subaka Alet. Nana Obiri wostondira gartirɗi e Mawɗo Dormaa. Ina anndaa e jamanuuji ɓooyɗi, ko kaɓirɗe e kaafaaje kuutortenoo e hare. Nana Obiri foolaama, waraa e wolde e laamɗo Dormaa.[6][8] Wade Nana Obiri Yeboah maayii e hare Dormaa.Kumasi,[2] anndiraaɗo Kwamang. O wirnaa ko e nokku ɓadiiɗo banke Barclays hannde oo, kono hoore makko ittaa.[6]

Tuugnorgal

"Leñol laamɗo fuɗɗotoo ko e ŋoral kaŋŋe". Ganaa hannde. Keɓtinaa ko 2020-08.
"Taariindi Asante". Jaaynde Ganaa.
"Laamɓe ashanti - laamɓe ashanti - yummiraaɓe laamɓe - laamu ashanti". www.leydi mawndi.com. Keɓtinaa ko 2020-08.
"Laamuuji Afrik - Ganaa (Ashante)". www.taariindi.co.uk. Keɓtinaa ko 2020-08.
"Laamu Nana Osei Tutu I". Daartol Afrik. 03-07 2019. Keɓtinaa ko 2020-08.
Agyeman-Duah, Yuusuf (1976). Taariindi ɓuuɓri Ashanti. Legon: Duɗal ganndal Afrik ; Duɗal jaaɓi haaɗtirde Gana.
"Ganndal Ashanti". www.web.com. Keɓtinaa ko 2020-08.
"Naatgol timmungol | AODL". www.aodl.orgo. Keɓtinaa ko 2020-08.