Jump to content

Nyong Essien

Iwde to Wikipedia
Nyong Essien
ɓii aadama
Jinsugorko Taƴto
Ɗuubi daygo1872 Taƴto
Date of death1976 Taƴto

Nyong Essien Akpan Efio-Iwat Effembe Ebit Akpan Amaide Oku (9 Noowammbar 1872 – 15 Oktoobar 1976)[1] ko laamɗo aadaaji, jannginoowo, e golloowo laamu pentiirɗo e nder leydi Najeriya.

Kanko woni wakiiliijo arandeere diiwal Old Calabar nder suudu hukuumaaji pamari haa lesdi Lagos, nden kanko woni hooreejo arandeejo suudu ardiiɗo diiwal lesdi Naajeeriya. Ko kanko kadi woni hooreejo gadano toɗɗaaɗo e Dental Ibibio, laamɗo gadano jaɓaaɗo e dow laabi Uyo, e nsom gadano Uruan.[2]

Mawɗo Nyong Essien ina jeyaa e ardiiɓe ngenndiyaŋkaagal leydi Naajeeriya. O jeyaa ko e ardiiɓe mahooɓe e kaaldigal ngam heɓde ndimaagu leydi Najeriya. O haɓaama e hakkille ngam ɓamtude juɓɓule aadaaji leñol makko, omo anndiraa kadi luulndaade fenaande.

Nguurndam e jaŋde puɗɗagol

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Mawɗo Nyong Essien jibinaa ko ñalnde 9 noowammbar 1872, e nder galle laamorɗo Akpan Efiom-Iwat, Effembe Ebit Akpan Amaide Oku e nder wuro Issiet Ekim, to Fuɗnaange Uruan e nder leñol Uruan e oon sahaa e nder diiwaan Uyo, e nder diiwaan Calabar to diiwaan fuɗnaange, leydi Najeriya. Baaba makko maayɗo, hono Obong Essien Akpan Effiom-Iwat ko neɗɗo mawɗo ganndiraaɗo, ko o mawɗo wuro Issiet Ekim.[3] Mawɗo Nyong Essien naati e duɗal Duke Town jeyaaɗo e Egliis Mission Scotland e hitaande 1900 tawi omo yahra e duuɓi 28. O waɗii denndaangal duɗe cukalel ngel e hitaande wootere. O woni ko e Standard IV e hitaande 1904 e duɗal ngal waɗi ƴeewndo kuuɓtodinngo wonande duɗal ngal fof (Standard I haa IV). Nafoore makko keewnde e nder ekkolaaji ɗii, addani mo wonde gardiiɗo duɗal ngal fof. Ndee feere addani mo heɓde njeenaari mawndi DUX, innde makko winndaa e doggol teddungal njamndi Duɗal ngal, hono No. 1. Ngolɗoo hujja ina tawee haa hannde e dow mahe suudu janngirdu No. Dowla Maayo Cross.[1]