Jump to content

Osemawe of Ondo Kingdom

Iwde to Wikipedia
Osemawe of Ondo Kingdom

Osemawe Laamu Ondo woni laamiiɗo Yoruba ɓurɗo mawnugo nder Laamu Ondo wuro nder jiha Ondo, haa woyla-fuunaange Naajeeriya.[1] "Tiitoonde Osemawe" ndee ummii ko e konngol "Ese-omo-re" ngol ƴettaa ko e haala ka maayɗo Alaafin Oluaso haali e jibineede ɓiyiiko debbo biyeteeɗo Olu pupupu mo caggal mum hoɗi e Laamu Ondo.[2] Yimɓe Laamu Ondo ina keewi wiyeede Egin.[3]

Tiitoonde Osemawe Laamu Ondo sosaa ko e hitaande 1510, nde laamɗo Pupupu, ɓiɗɗo doole maayɗo Alaafin mo Oyo, laamɗo Oluaso yalti galle laamorɗo oo e sehilaaɓe laamɗo ngam yiɗde hoɗde to woɗɗi galle baaba mum.[4] O jooɗii dow tulde wiyeteende Oke Agunla to wuro Ondo. Nde oo laamɗo debbo ari to Oke Ogunla cumu ina ummoo les to woɗɗi, gorko gooto ina wiyee Esiri yiyti ɗum, o rewi cumu nguu ngam anndude iwdi maggo.[5] Nde o yottii e tufnde nde cumu nguu yiytaa, o hawri e laamɗo debbo biyeteeɗo Pupupu e sehilaaɓe mum laamɗo. O nawi ɓe wuro wonngo e nder Laamu Ondo ina wiyee Oriden.[6] Yimɓe wuro ngoo mbeltiima no feewi e hawrude e laamɗo doole oo, ɓe mbiyi “Edu do, edo do, idi edo!” ko ɗoon innde Laamu Ondo Laamu nguu sosaa.[7]