Victoria Chitepo

Iwde to Wikipedia
Victoria Chitepo
ɓii aadama
Jinsudebbum Taƴto
Ɓii-leydiyankaakuSimmbaabuwe Taƴto
SoomaVictoria Mahamba-Sithole Taƴto
InndeVictoria Taƴto
Ɗuubi daygo27 Mbooy 1928 Taƴto
ƊofordeDundee Taƴto
Date of death8 Seeɗto 2016 Taƴto
Place of deathMount Pleasant, Harare Taƴto
Place of burialNational Heroes Acre Taƴto
Dee/goriiwoHerbert Chitepo Taƴto
Sana'ajingaɗoowo siyaasaje, activist, teacher Taƴto
Position heldMember of the National Assembly of Zimbabwe, Minister of Information and Communications Technology Taƴto
Educated atUniversity of Birmingham, University of Natal, Adams College Taƴto
Member of political partyZimbabwe African National Union – Patriotic Front Taƴto

Victoria Chitepo O jibinaa e Victoria Mahamba-Sithole nder wuro Dundee nder lesdi South Africa nder KwaZulu-Natal. O janngini nder Senegaal e o yahdi to Yunivasiti Natal, to o heɓii jaŋde BA, o waɗi jaŋde jaŋde nder jaŋde Birmingham nder UK. O hawti e gorko maako, Herbert, nder Adams College ɓadi Durban nder lesdi Afrik.

Hakkunde 1946 e 1953 o janngini e Natal, ammaa o dilli haa ko wakkati oon laamorde British of Southern Rhodesia nder 1955 caggal nde o ware gorko maako Zimbabwe, mo ɗon huuwa bana kuugal ummatoore nder laamorgo Salisbury (ko jooni Harare)Victoria Fikile Chitepo (27 mars 1928 - 8 abriil 2016) wonnoo politikkoore Afrik worgo-Zimbabwe, mo hawri e jannginoowo. O debbo Herbert Chitepo, mawɗo dowla nder jamiroore Afrik Afrik nder Zimbabwe (ZANU), ammaa o woni mawɗo dowlaaji e hoore mum, o waɗi hooreejo nder laamu Zimbabwe hakkunde 1980-1992.

Ɓiɗɗo[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

O jibinaa e innde Victoria Mahamba-Sithole nder wuro KwaZulu-Natal" id="mwEg" rel="mw:WikiLink" title="Dundee, KwaZulu-Natal">Dundee nder lesdi South Africa nder KwaZulu-Natal. O janngini nder lesdi Afrika Sudi, o yahdi nder Jaŋde Natal, to o heɓii jaŋde B.A. nden o heɓii jannde jaŋde nder Jaŋde Birmingham nder lesdi UK. O hawti e gorko maako, Herbert, nder Adams College ɓadi Durban nder lesdi Afrika. Hakkunde 1946 e 1953 o janngini e Natal, ammaa o dilli to ko woni wakkati oon laamorgo British of Southern Rhodesia nder 1955 caggal nde o ware gorko maako Zimbabwe, mo o huuwani bana golluɗo ummatoore nder laamorgo Salisbury (ko jooni Harare).

Kuugal Siyasajju[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nder 1960, Chitepo hawti e National Democratic Party, ko hujja lesdiyankooɓe ɓe ɗon haɓɓi ngam hakkeeji siyasa ngam ɓurna ɓaleeɓe ɓaleeɓe Rhodesia. O ardii haɓɓugo rewɓe e Salisbury's Magistrate's Court e hitaande 1961 ngam ɓeydaade haɓugo ngam yimɓe ɓeen ɓeen ɓe ɓeen ɓe mbaɗata yimɓe ɓeen.

Ɓaawo hitaande, o yahi e gorko maako to Tanganyika (ko jooni Tanzania) e o huuwi bana wallitoowo ummatoore ngam walligo ɓaleeɓe ɓaleeɓe Rhodesia nder Dar es Salaam duuɓi tati, hakkunde 1966 e 1968. Nder hitaande 1975, Herbert Chitepo maayi nder Lusaka, Zambia ngam kuugal laamu Rhodesia. O jooɗii nder Tansaaniya haa Rhodesia - mo ɓe nyiɓɓi Zimbabwe - heɓii hoore mum e laamu ɓurnde ɓaleeɓe e hitaande 1980.

Kuugal[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nde o wardi Zimbabwe, Victoria Chitepo waɗi suɓaaji nder nder ummatoore Mutasa e Buhara West nder suɓaaje ɓurɗe ɗuuɗugo ummaatoore nder lesdi. O heɓii nokkuure ngam ZANU-PF nder suudu hooseere, suudu jamma. O laatii laamɗo leydi ndii, Robert Mugabe, laamɗo leydi ndin, o laamɗo leydi leydi ndii.

Nder 1982 o laatii Minista'en Fedde Ɓamtaare e Turizam. O fuɗɗii yiɗde ngam suɓaaje nder suɓaaji 1985 nden o fuɗɗii wonde suɓaaɗo e suɓaaɓe to o laaminooɗo, o jooɗii haa 1990. O waɗi golle hooreejo leydi leydi leydi ndii, o jeyaa e jaayndeeji, o jeya e nder hitaande 1992. Nder hitaande 1990 e 1992 o yiɗi masin huutugo bee laamu John Major, o wi'i hawtaade bee mawɓe lesdi Britaniya ɗon mari ɓernde boo ɗon marugo. O wi'i mawɓe Britani'en ɗon "ndol'a nder wakkati fuu" e ɓeydani mawɓe Farayse ɗon "ndolo'a nder lesdi".[1]

Chitepo wari nder nder nder hitaande 2005 nde o ɗon ɗon ɗon ɗon haɓɓo dow tikkere ZANU-PF ngam jooɗorde pallaamaatoore Glen Norah nder Harare. Ko o maayi nder suɓaaji, o ɗon mari ardiiɗo nder ɓandu laamu ZANU-PF, politburo, nden o ɗon jeya e sanktirooji Amerik dow yimɓe "ji ɗon "taƴina kuuɗe demokaraasi nder Zimbabwe". O ɗon haɓɓii boo Portugal, Spain, France, Germany, Belgium, Italy, Netherlands, Luxembourg, Denmark, Sweden, Norway, Switzerland e Republic of Ireland. Ko ɗum waɗi o jaɓataa jaɓugo laamu leydi United Kingdom. E hitaande 2014, o ƴetti diga nder nder nder nder dowle sanktinaaji leydi Amerika.[2]

Maayi e ɓandu[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

E 8 abriil 2016, o tawi mo mayde e wuro mum to Mount Pleasant, Harare, caggal nde o saali e nder suudu maako. O haɓɓii e 13 abriil e nder National Heroes' Acre.

Ndaare kadi[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  • Liisde rewɓe arandeeji mawɓe laamu nder Afrik

Himobe[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}

  1. Barber, James. “‘An Historical and Persistent Interest’: Britain and South Africa.” International Affairs 67, no. 4 (1991): 723–38. https://doi.org/10.2307/2622442.
  2. Zimbabwe designations; Zimbabwe designations removals