Aisha Dahiru Binani
Yemre | Nigerian senators of the 9th National Assembly ![]() |
---|---|
Jinsu | debbum ![]() |
Ɓii-leydiyankaaku | Naajeeriya ![]() |
Inditirde | Aishatu Dahiru Ahmed ![]() |
Sooma | Aishatu Dahiru Ahmed ![]() |
Ɗuubi daygo | 11 Juko 1971 ![]() |
Ɗoforde | Kaduna ![]() |
Wolde | Inngilisjo, Fulfulde, Hawsare ![]() |
Sana'aji | ngaɗoowo siyaasaje, electrical engineer ![]() |
Field of work | science, technology, engineering, and mathematics ![]() |
Position held | member of the Senate of Nigeria, member of the House of Representatives of Nigeria, member of the House of Representatives of Nigeria ![]() |
Janngi to | University of Southampton, Nasarawa State University ![]() |
Member of political party | Peoples Democratic Party, APC ![]() |
Eye color | dark brown ![]() |
Hair color | black hair ![]() |
Personal pronoun | L484 ![]() |
Aishatu Dahiru Ahmed (jibinaa ko nyanlde sappo e go'o 11 lewru bowte hitaande alif 1971), anndiraaɗo Aisha Binani, ko o dawriyanke e jom ngalu leydi Najeriya, o wonnoo ko senateer to Adamawa hakkundeejo gila 2019 haa 2023.[1][2][3]Ñalnde 30 marse 2020, Diiso Emiraaji Adamawa toɗɗaa mo Gimbiyar Adamawa.[4]
Ɓawo
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Binani jibinaa ko ñalnde sappo e go'o 11 e hiitande alif 1971, to wuro Kaduna. Baaba maako, Dahiru Ahmed Chiroma, ɓii Ahmadu Malabu, mawniiko Muhammed Ribadu, jaagorɗo konu Naajeeriya arandeejo.
Jaangirde
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Binani fuɗɗi jangirde maako arandeere haa Kaduna, o timmini ɗum haa janngirde lesdi Gwadabawa, Jimeta haa Yola. O heɓi jaŋde makko hakkundeere to duɗal hakkundeewal laamu, Yola. E hitaande 1993, Binani ndeen naati Politeknik Fedde Mubi ɗo o heɓi Dipolom ngenndiijo ordinateer, caggal ɗuum dipolom ngenndiijo toowɗo e ganndal kuuraa e elektoronik. O timmini kuugal maako nder hukuumaaji lesdi ndiin (NYSC) haa lesdi Borno haa lesdi Borno haa o heɓi nasaraaku lesdi ngam kuugal maako ngal o waɗi. Binani ɓeydi jaŋde mum ko e jaŋde mum to duɗal jaaɓi haaɗtirde Southampton to leydi Angalteer. Yanti heen, omo jogii dipolomaaji makko caggal duɗal jaaɓi haaɗtirde Nasarawa State to Keffi.
Nguurndam neɗɗo
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Binani ina resndi Professeur Ahmed Modibbo, gonnooɗo hooreejo fedde toppitiinde jaŋde leslesre (UBEC), mo nganndu-ɗaa ko gooto e yimmɓe ɓurɓe alɗude e nder diiwaan Adamawa.
Golle politik
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]E hitaande 2011, Binani naati politik. O suɓaama tergal Asamblee ngenndiijo 7ɓo ɗo o lomtii Yola North, Yola South e Girei e nder diiwaan Adamawa e nder suudu sarɗiiji tuggi 2011 haa 2015, e les njiimaandi PDP, lannda laamu nguu e oon sahaa. Nde o woni e ndee ɗoo darnde, o woniino hooreejo, goomu suudu sarɗiiji ngam ƴellitde diiwaanuuji, goomu terɗe ngam ƴellitde ngalu, jolngo leydi, paandaale ƴellitaare ujunnaaje ujunnaaje e jawdi petroŋ (Downstream) Haala golle laamu. E hitaande 2015, nde o woni depitee ndee, o renndini 75 000 saak duɗal e almudɓe e nder diiwaan makko. Tiɗnaare makko e nder suudu sarɗiiji ina hawri e fannuuji keewɗi, ko wayi no golle cellal, ƴellitaare jaŋde, ballal ndema, ƴellitgol golle, e ƴellitaare gollorɗe. Ɗee eɓɓooje ko ngam ƴellitde haajuuji yimɓe diiwaan makko. Caggal nde o woni e suudu sarɗiiji leydi ndii e hitaande 2015, o jokki e kanndidaagal ngam suɓaade hooreejo leydi ngam suɓaade hooreejo leydi Adamawa Central, tawi jom suudu makko, hono Ahmed Modibbo, ina ɗaɓɓa e oon sahaa wonde guwerneer Adamawa, kamɓe ɗiɗo fof ɓe ngonaa terɗe fedde PDM (Mouvement Démocratique des Peuples). O fooli Abdulaziz Nyako, Modibbo fooli Bindow, kamɓe ɗiɗo fof ɓe ngoni kanndidaaji APC. E woote gardagol leydi 2019, Binani ƴaañii laawol gootol kadi ngam wonde senaateer to Adamawa Central, kono oo sahaa ko kanndidaa e nder lannda laamu nguu e oon sahaa. Kanndidaagal maako tabitinaama nder hitaande 2018 ɓaawo o heɓi nasaraaku nder wooteeji arandeeji lanyol ngol ɗo o heɓi 1,282 woote, o ɓuri luutndiiɗo maako, Aliyu Wakili Boya, mo heɓi 599 woote, ɗum non o heɓi darnde maako dow kanndidaajo APC ngam jooɗorde senateer haa Adamawa Central. O yalti ko e woote gardagol leydi, o heɓi 188 526 woote. Nasaraaku maako waɗi marge mawɗum ngam o fooli kanndidaajo mo lannda Demokaraasi yimɓe (PDP), Murtala Chubado Modibbo, bee marge 91,966 woote, bana no njeñtudi laawɗundi ndi Komisiyoŋ wooteeji lesdi jeytaare (INEC) anndini. Ɗum waɗi mo debbo gooto tan woni senateer ummoriiɗo worgo leydi Naajeeriya e nder Asamblee ngenndiijo 9ɓo. Nde o woni e ndeeɗoo darnde, ko kanko wonnoo hooreejo Goomu Senaa ngam ƴellitde paandaale ƴellitaare duumotoonde (SDGs).
Suɓngo guwerneer Adamawa 2023
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Winndannde mawnde: 2023 woote guwerneer diiwaan Adamawa Binani fellitii daraade ngam suɓaade hooreejo leydi Adamawa e hitaande 2023. E nder wooteeji garooji ɗi yimɓe mawɓe mbaɗi ko wayi no gonnooɗo guwerneer Jibrilla Bindow ; pioneer hooreejo gollordu Komiseer toppitiiɗo bonanndeeji faggudu e kaalis (EFCC), Nuhu Ribadu ; e depitee Fedde nde ina jogii baawɗe, hono Abdurazaq Namdas, o yalti e kanndidaa. O heɓi 430 woote tawi ko ɗiɗaɓo, Nuhu Ribadu, heɓi 288 woote. Ribadu ñaawii ñaawoore ngam salaade laaɓal woote ɗee. E nder ñaawoore makko, o ɗaɓɓi yo kuulal ngal woppe, o ɗaɓɓi kadi yo Binani woppe. Ribadu tuugnii e haala mum ko e tuumeede soodde woote, ɓurde wootde, e ustude depiteeji. Ñaawoore ndee hollitii kulhuli jowitiiɗi e nuunɗal e nuunɗal golle wooteeji gadani ɗii. E lewru Oktoobar 2022, Ñaawirde Toownde Fedde nde to Yola ƴetti kuulal ngam ittude woote gardagol leydi. Caggal nde ɗum waɗi, debbo arandeejo lesdi Naajeeriya, Aisha Buhari, indigine mo Adamawa bee hoore maako, semmbiɗini Binani ngam jaɓugo kiitaaji kiitaaji ɗin, nden o miijii jokkituki tikket man bana cukko guwerneer Nuhu Ribadu. Kono senaateer Binani suɓii ko luulndaade kuulal ñaawirdu nduu to Ñaawirde Toownde. E lewru noowammbar, Ñaawirde Toownde (Cour d’appel) artiri mo e kanndidaa guwerneer, addani mo jokkude kanndidaagal makko. O bayyinaama e dow laabi wonde o dañii woote ɗee, o woniino kadi gardiiɗo fedde wiyeteende All Progressives Congress (APC) ngam suɓaade guwerneer. Binani hawri e Ahmadu Fintiri jooɗiiɗo jooni oo, e wooteeji gardagol leydi ndii e hitaande 2023. Fintiri dogi ko kanndidaa lannda PDP. Ñalnde 15 abriil 2023, e nder golle mooftugol njeñtudi wooteeji ɗii, komisariyaajo wooteeji jooɗiiɗo e nder diiwaan hee, hono Hudu Ari, waɗii bayyinaango ngo Binani heɓi e wooteeji ɗii. Binani caggal ɗuum waɗi konngol jaɓgol, ngol jibini luural mawngal. E nder jaabawol, fedde woote ngenndiire, hono Komiseer ngenndiijo woote (INEC) yaawi ittude kuulal Ari, dartini ɗum e golle mum. E wakkatiire woore, hooreejo lesdi Muhammad Buhari umri wiɗitol laaɓngol dow kuuɗe komisinaajo suɓol ngol e hukuumaaji rento ɗin tawtoraama wakkati bayyinaango ngo.Caggal timminki kuuɗe kollitooje, limngal suɓol ngol anndinaama dow laabi. Governor Fintiri yalti ko e ƴamde, o heɓi 430 861 woote. Binani noon, heɓi jappeere ɗiɗmere, heɓi 398 738 woote.
Caggal mum
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]Hudu Ari nanngaama e lewru mee, lewru caggal nde bayyinaango luulndiingo ngoo waɗi, o heɓi njoɓdi 6-countndi ndi INEC ƴetti e lewru sulyee, sabu "waɗde bonanndeeji wooteeji". Binani, mo awokaa mum biyeteeɗo Michael Aondoakaa, waɗi ɗaɓɓaande mum ñalnde 10 sulyee ngam luulndaade kuulal INEC ngam ustude bayyinaango Hudu Ari. Aodoakaa wiyi wonde ñaawoore ɗaɓɓaande woote ina foti jogaade mbaawka suɓaade ko yalti, e siftinde taƴe jowitiiɗe e sariya elektoraa. O hollitii kulhuli wonde kuulal INEC ina waawi haɗde kuulal ngal Binani ƴetti e nder waktuuji toɗɗaaɗi ɗii. Ko nanndi e ɗuum, ko adii ɗuum, ko ñaawoore nde Ñaawirde Toownde ndee waɗi, ko ñaawoore nde Justice Inyang Ekwo, wasiyii Binani yo ɓadto ñaawoore ndee ngam geɗe jowitiiɗe e woote. Ñaawirde Donatus Okorowo to Ñaawirde Toownde fedde nde to wuro Abuja yamiri yo Hudu Ari ñaaweede, gardiiɗo jaagorɗe leydi Adamaawa dartinaaɗo, ngam dartineede. Yanti heen, INEC hollitii wonde Ari maa jogo ñaawoore yeeso Ñaawirde Toownde Adamaawa to Yola ñalnde 12 sulyee. Kono, ñaawoore ndee dartinaama nde Ñaawirde Toownde (Cour Sudhail) yamiri Ñaawirde Dowlaaji Dentuɗi dartinde ñaawoore nde, nde dartini kuulal ngal Binani ƴetti e dow yamiroore woote ɗee. E lewru desaambar 2023, Ñaawirde Toownde to Abuja, woppii wullitaango Binani, o holliti Fintiri ko Guwerneer Adamawa. Ñaawirde ndee teeŋtinii wonde bayyinaango adanngo ngo Hudu Ari, Komisariyaa toppitiiɗo ko fayti e cellal hoɗɓe, ko huunde nde rewaani laawol.
Billuuji e mojobere
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]- Duɗal jaaɓi haaɗtirde karallaagal Modibo Adama (Sosde ekn) Bill
- Komisariyaa toppitiiɗo ko fayti e kaalis (Sosde ekn) Bill
- 1999 Doosgal leydi (waylude) Bill
- Duɗal safaara fedde (Sosde ekn) Bill
- Duɗal jaaɓi haaɗtirde Modibo Adama Yola Hospitaal jannginoowo (Sosde) Bill
- Duɗal safaara fedde Mubi, Dowla Adamawa (Sosde ekn) Bill
- Ospitaal janngirde duɗal jaaɓi haaɗtirde (Reconstitution De Board) Sariya (Waylude) Bill
- Kuulal sariya (mbayliigu) sariya kuuɓtodinɗo
Himobe
[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]- ↑ "Adamawa senator, Senator Aishatu Binani loses mother" (in Engeleere). 2020-12-10. Retrieved 2022-02-21.
- ↑ Ndujihe, Clifford (4 March 2019). "Women who will shape Ninth Senate". Vanguard. Retrieved 2 July 2019.
- ↑ "Adamawa senator denies allegations of solar panel contract scam worth millions". Punch Newspapers (in Engeleere). 2022-01-14. Retrieved 2022-03-17.
- ↑ Ahmad, Ayuba (26 October 2020). "Binani: Rhythms of vision and courage".