Jump to content

Bala Ade Dauke

Iwde to Wikipedia
Bala Ade Dauke
ɓii aadama
Jinsugorko Taƴto
Ɓii-leydiyankaakuNaajeeriya Taƴto
InndeBala Taƴto
Noble titleAgwatyap Taƴto
Ɗuubi daygo4 Siilo 1931 Taƴto
ƊofordeKanai Taƴto
Date of death1 Siilo 2005 Taƴto
ƊemngalTyap Taƴto
WoldeInngilisjo, Hawsare, Tyap Taƴto
Sana'ajingaɗoowo siyaasaje, tribal chief Taƴto

Bala Ade Dauke Gora (4 lewru Yarkomaa 1931 - 1 lewru Yarkomaa 2005) kanko woni hooreejo diiwaan ɓii lesdi arandeere haa Fombina Zaria e laamiiɗo arandeejo nder Atyap Chiefdom, lesdi aadaaji Naajeeriya haa woylaare lesdi Kaduna, Middle Belt (caka) Naajeeriya. O anndiranoo ko tiitooɗe Kuyan Banan Zazzau e Agwatyab I.[1][2][3]

Nguurndam e jaŋde puɗɗagol

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Bala mawni ko e yiyde baaba mum, Ade, e mawniiko baaba mum, Dauke, ina njooɗii e nder galle mawɗo, ina ndema e nder wuro Gan, Kanai (H. Gora), Atyapland. Kaaw makko ko hooreejo galle (Atyoli) kam e hooreejo wuro (T. A̱gwam A̱keang, H. Dagachi) Kanai (H. Gora), golloowo e mbaadi njuɓɓudi e nder nokku hee, jaabtotooɗo hooreejo diiwaan oo to... Joɗnde njuɓɓudi laamu to wuro Zangon Kataf. Ñalngu ngu Bala jibinaa tigi rigi anndaaka; o adii teskaade hitaande jibinannde makko ko hakkunde 1935 e 1936[4] e nder deftere makko nde o winndi nde o wiyetee, Zangon Kataf: Jahgol leñol. Kono tan, ina winndaa e yanaande makko wonde o jibinaa ko ñalnde 4 lewru bowte hitaande 1931.

Bala fuɗɗii ko e hitaande 1942, nde o winnditii e kaaw makko, Dauke, jiɗɗo mo no feewi e nder duɗal leslesal Native Authority (NA), Zonzon, ngal o janngi e bannge ɓiy Dauke, Bako, ɓiyiiko gorko giɗo, hade makko wonde jippii caggal nde heɓi Primaire tati sabu duuɓi makko. Bako adii jannginde Bala ABCD e bannge sukaaɓe woɗɓe e nder galle hee, o jeyaa ko e almudɓe adanɓe duɗal leslesal Zonzon NA, ɗiɗaɓo sosaaɗo to Atyapland e hitaande 1939, kadi o ɓuri Bala mawnude no feewi.[5] Hakkunde 1943 e 1946 o woniino hooreejo cellal duɗal ngal,[6]

E hitaande 1946, o naati e duɗal hakkundeewal Zaria - hannde ko duɗal jaaɓi haaɗtirde Alhudahuda (ɗo o woni haa 1951[7]) e nder hitaande ndee tan, o majjii kaaw makko, Dauke.[8] Njillu makko gadano e duɗal ngal ko e hitaande 1944, nde jannginoowo makko, hono Dawa Jankasa, nawti mo e sara sehil makko, hono Adam Atar, e njillu feeñninde. O wonti dogoowo juutɗo e nder "Waziri House" o dañii galle duɗal ngal e hoore makko medayuuji. O wonti kadi Time Keeper duɗal e Prefekt tokooso e hitaande makko ɗiɗaɓere e hitaande 1947.[9]