Abd al-Qadir (Sakkwatoɓe)

Iwde to Wikipedia
Abd al-Qadir (Sakkwatoɓe)
ɓii aadama
Jinsudamngel Taƴto
Ɓii-leydiyankaakuNaajeeriya Taƴto
Ɗuubi daygo1842 Taƴto
Date of death1859 Taƴto
ƊemngalHawsare Taƴto
WoldeInngilisjo, Hawsare, Nigerian Pidgin Taƴto
Sana'ajingaɗoowo siyaasaje Taƴto

Abd al-Qadir anndiraa kadi e Abdulkadir, o woni Mawɗo Sakkwatoɓe,en daayaama hiitande alif 1842-1859). O ardii e baaba maako Gidago ɓii Laima (1817-1842) e Ibraahiima Khalilu (1859-c. 1874). Kaŋko o taƴii o taƴi wizir, Abdulkadir hawti e haɓɓooji 25 e laamu Sultan Muhammed Bello[1] e haɓɓooji nayi e kawtal mum, Abu Bakr Atiku. O ɗon moofta e Sultan Ali e ɓiɗɗo Nana Asma'u ɓii usumanu Foodiye[2]

Vizier[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Laamu maako bana vizier waɗi hujja, ammaa o woodi ko haani. Abdulkadir hawti e ƴettinki Umar Nagwamatse bana laamiiɗo Katuru, Umar waɗi anndal dow laamiiɗo mo o mari baawɗe, mo hoore mum e mo heɓii heɓuki amma o holli o walaa hakkiilo dow laamiiɓe. Umar ɓaawo ɗon o yahdi haa worgo o waɗi laamu Fulani nder Kontagora.[3] Ammaa, woodi ko waawi waɗugo. Nde Bukhari, Emir Hadejia heɓii laamu bee sembe, Abdulkadir waɗi darnde ngam jaɓugo haala. O yahdi to Katagum o noddi Bukhari, ammaa o haani mo bee askarɗe maako, Bukhari o anndini o jeyaaɗo e maako, Ahmad o laɓɓinaama Emir. Bukhari ɗaɓɓiti wallude to Bornu. Ammaa kuugal ɗiɗo, go'o dow hoore Ahmad, on woni on ɓiy Abdulkadir e ɗiɗma dow hoore Abdulkadir, ɓe mbaawaa fooli, nder wakkatiiji, Bukhari ɓaawo ɗon o maayi on ɓiy Hadejia.

Abdulkadir hawti e darndan laamaana laamiiɓe Sultan.

Nder wakkati maajum, dokke ɗe ɓe hokki vizier e Sultan ɓe ɗon jeyaa bana lekki.

Firooji[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  1. Last, M. D. The Sokoto caliphate. Humanities Press. P. 156
  2. Beverley Mack, Jean Boyd. Educating Muslim Women: The West African Legacy of Nana Asma'u 1793-1864 (2013. Kube Publishing. P. 118
  3. Last. P. 159