Jump to content

Diiwal Borno

Iwde to Wikipedia
Diiwal Borno
state of Nigeria
Golle imaaɗe3 Colte 1976 Taƴto
LesdinkeejumBorno State Taƴto
Ɗemngal ngal sarwiisiiji leydi fu njoni haaludeInngilisjo Taƴto
DuungalAfirik Taƴto
LesdiNaajeeriya Taƴto
LaamordeMaiduguri Taƴto
Nder laamooreNaajeeriya Taƴto
Hiiri-weeti pelleUTC+01:00 Taƴto
Jonde kwa'odineto11°30′0″N 13°0′0″E Taƴto
Office held by head of governmentNgomna Diiwal Borno Taƴto
Laamu battaa enexecutive council of Borno State Taƴto
Laamu depitee enBorno State House of Assembly Taƴto
Shares border withAdamawa, Diiwal Gombe, Diiwal Yobe, Diffa Region Taƴto
ReplacesWuro woyla fuunaaŋge Taƴto
Laawol ngol laamu anndanihttps://www.bornostate.gov.ng/ Taƴto
Map
Borno Dowla Duuɓi
Hat ɓiɓɓe rewɓe ɗon waɗa haa lesdi Bama Borno Naajeeriya

Diiwal Borno gelle diiwal Borno e heddi e Wayla Faro Fuuna, Hautugo Naajeeriya. Diiwal Borno e Wodii mangu leddi/lesdi jaaraiɗum Kilomitaje 57,799km, den diiwal ngal e wodi ɗuɗuki yimɓe/yimmɓe jaaraiɓe adadu yimɓe 5,925,668 e wurtinki limgal yimbe leddi di duɓi 2006. Gelle Leddi/lesdi Maude nder diwal Borno nauyi e lamorde Maiduguri.

Babagana Umara Zulum hanko woni Ardido diwal Borno farano subtol maako nder dungu ujineje ɗiɗi e sappo e jowenai (2019) waɗɗinki Joni nde mi windata 2022, ballitowo gwamnajo’on hanko woni Usman Mamman Durkwa.

gamsaraꞌen, Diiwal Borno

Diiwal Borno e wodi kerol e diweje tati, Adamawa, Diiwal Adamawa e fombina Diiwal Gombe e hirna Diiwal Yobe bo diwal ngal e Wodi kerol e lesde Niger, Kamaru, e Chadi. [1] [2]

Hukuma Pamarun

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]
Hukuma
Pamarun
Manngu dow
km2
1,666,541Hukuma
Pamarun
Manngu dow
km2
1,245,962Hukuma
Pamarun
Manngu dow
km2
1,238,390
Maiduguri137.36540,016Askira/Uba2,431.83143,313Abadam4,172.27100,065
Ngala1,519.82236,498Bayo985.7879,078Gubio2,575.09151,286
Kala/Balge1,962.1360,834Biu3,423.86175,760Guzamala2,631.4495,991
Mafa2,976.99103,600Chibok1,392.0066,333Kaga2,802.4689,996
Konduga6,065.89157,322Damboa6,426.18233,200Kukawa5,124.41203,343
Bama5,158.87270,119Gwoza2,973.15276,568Magumeri5,057.61140,257
Jere900.72209,107Hawul2,160.99120,733Marte3,280.02129,409
Dikwa1,836.89105,042Kwaya Kusar754.6956,704Mobbar3,280.02116,633
Shani1,238.93100,989Monguno1,993.20109,834
Nganzai2,572.3599,074

[3].

Diiwal Borno e wodi lenyol poy [4] [5]

Tilde Wamdeo, Diiwal Borno
Hukuma PamarunLenyol
Askira-UbaPutai; Bura-Pabir; Gude; Kibaku; Marghi Central; Marghi South; Nggwahyi; Nya Huba; Marghi
BamaShuwa Arabic; Yerwa Kanuri; Wandala; Mafa; Marghi
BiuBura-Pabir; Dera; Ga'anda; Jara; Putai, Marghi
ChibokKibaku; Putai; Marghi
DamboaKibaku; Marghi Central; Putai; Mulgwai; Kanuri
DikwaShuwa Arabic
GwozaCineni; Dghwede; Glavda; Guduf-Gava; Gvoko; Hide; Yerwa Kanuri; Lamang; Mafa; Sukur; Waja; Wandala; Marghi
HawulBura,Hwana, Putai mafa; Marghi
Jilbe townJilbe
KagaYerwa Kanuri; Putai
Kala/BalgeShuwa Arab; kanuri; Afade
KondugaShuwa Arabic; Yerwa Kanuri; Maffa; Putai; Wanda; Marghi
KukawaYerwa Kanuri
Kwaya-KusarBura, Putai, Marghi South
MaiduguriYerwa Kanuri; Mafa
MongunoYerwa Kanuri; Mafa
NgalaShuwa Arabic; Yerwa Kanuri

Gaɗa lenyol huuɓa Lala-Roba, Tarjumo, Yedina, and Tedaga.[5]

Janngirɗe Mawɗe

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Jannguɓe hiiɓe

[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]
  1. https://www.britannica.com/place/Bornu-historical-kingdom-and-emirate-Nigeria
  2. https://www.hurstpublishers.com/book/history-borno/
  3. https://saharareporters.com/2023/02/24/how-apc-senator-uses-women-groups-subtle-vote-buying-gombe
  4. Gravina, R. (2014). The phonology of Proto-Central Chadic: the reconstruction of the phonology and lexicon of Proto-Central Chadic, and the linguistic history of the Central Chadic languages (Doctoral dissertation, LOT: Utrecht).
  5. 1 2 https://www.ethnologue.com/country/NG