Federal Capital Territory (Nigeria)

Iwde to Wikipedia
Federal Capital Territory (Nigeria)
first-level administrative division, state of Nigeria
Golle imaaɗe3 Colte 1976 Taƴto
LesdiNaajeeriya Taƴto
LaamordeFCT Taƴto
Nder laamooreNaajeeriya Taƴto
Jonde kwa'odineto8°50′0″N 7°10′0″E Taƴto
Office held by head of governmentMinister of the Federal Capital Territory Taƴto
Laamu battaa enFederal Capital Territory Administration Taƴto
Shares border withKaduna, Nassarawa, Diiwal Kogi, Niger Taƴto
ReplacesNassarawa, Niger, Diiwal Kogi Taƴto
Laawol ngol laamu anndanihttp://www.fcta.gov.ng/ Taƴto
Map

Fedde Laamorgo leydi ndii FCT woni leydi leydi ndi haa caka lesdi Naajeeriya. Abuja, laamorgo lesdi Najje, ɗon ha nder lesdi man. FCT tawii nder 1976 diga beje dowle dowle Kaduna, Kwara, Niger, e dowle Plateau, be ɓurna lesdi lesdi daɓɓi diga lesdi Niger.[1] Fedde lesdi lesdi lesdi lesdi ɗo nder lesdi lesdi lesdi. Bana dowla feere nder lesdi Naijeriya, je ɗon laamo ngam gomnati laato, ɗum ɗon laamo diga dowla lesdi lesdi lesdi lesdi, je ɗon hawtore ngam minista, je ɗon suɓɓa ngam hooreejo lesdi.[2]

Tariha'en[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Fedde leydi leydi fuɗɗam fuɗɗii ha nder nder julde 6 nder hitaande 1976. Ɗum fuɗɗii wonde ngam ngam heɓugo nokkuure laamorgo Lagos, ɗo laamorgo ɓeydi e woodi nokkuure ɗuuɗugo. Daande nde ɓe suɓi ngam laamorgo keso nden ko leydi Gwari (nde yimɓe Gbagyi'en ɗon jooɗori, e ɗemngal maɓɓe ɗon wi'a Gwari) bee yimɓe Muslim'en e Kiristan'en ɓe ɗuuɗata e ɓe ɗon mari ɓernde fuɗɗam e yimɓe ɓe ɓe ɗon mari hakkiilo.[3]

Decree 6 nder 1976, hokki laamu federal hakkilo dow leydi nder leydi. Yimɓe ɓurɓe ɗuuɗugo yeeso laamu ngu ɓe ɗon njaɓɓa ɓe ɗon ɓilla, yimɓe 120,000 ɗon jooɗi nder gure 840 e ɓurna fu ɓe ɗon jeyaa Gwari.[4] Yimɓe ɓe ɗon jooɗorugo nder gure ɓadiiɗe bana Suleja nder lesdi Niger, e New Karshi nder lesdi Nasarawa nder ɓaawo lesdi.

Joogaraafiwol[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Laamu ndu ɗon ha woyla fu fuɗugo maayo Niger e maayo Benue. Ɗum haani e leydi Niger to hirnaange e woyla, Kaduna to woyla fuunaange, Nasarawa to fuunaange e worgo, e Kogi to worgo hirnaange.


Woni hakkunde latitude 8.25 e 9.20 haa woyla fuɗnaange equator e longitude 6.45 e 7.39 haa fuɗnaande Greenwich Meridian, Fedde leydi leydi ndii ina tawaa e geography nder nder lesdi.


Fedde lesdi lesdi lesdi lesdi ndi woodi lesdi haaki 7,315 km2, nden ɗon haaki nder lesdi savannah bee haala nyau.

Kuugal jaaynde[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Mineralji ɗi tawii nder FCT hawti marmor, tin, candi, mica, e tantalite.[5]

Yimɓe e leyɗe[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Fuule FCT ɗon hokkata wuro to duuker ɗuuɗal, duuker Black forest, duukere bush, duukeri e duuker fuɗnde. E nder woodland FCT e woodi leopard, buffalo, roan antelope, Western hartebeest, elephant, warthog, grey duiker, dog-faced baboon, patas monkey e green monkey.[6]

Ceeɗol[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Bana dowla woyla dowla nder lesdi Nigeria, lesdi lesdi lesdi lesdi Federal Capital Territory ɗon laaɓta. Fedde lesdi lesdi lesdi lesdi fu ɗon mari mari ɓuwaaɗum caka lewru janowe haa lewru abriil.[7] Ɓurna fuɗɗam ngal ngal ngal ngaltaama nder wuro ngal ɓuri 30 , ko ɗum woni lewru Maars. Sahaa ndiyam nder leydi ndin ɗon ɗon ɗon ɗon hawta caka lewru Yuli haa lewru Oktoobar hitaande fuu, ammaa lewru ɓurɗum boɗeeɗum ɗon ɗon ɗon haa lewru Disemba, nder sahaa harmatana.[8] Nder harmattan, woodi humidity mawnde, hawta bee hawo e humidity.

Ceeɓol[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Nde minista lesdi lesdi lesdi lesdi ɗo ɗo ɗo ɗo laamoto lesdi lesdi lesdi fuu, lesdi lesdi lesdi ndi ɗo laamato lesdi (FCDA) ɗo laamataa nder maare e nder maare nder lesdi.[9]

Luttudu ndu hawti e nokkuuje laamu jeego, ko ɗum woni:[10]

Abaji

Abuja Municipa

Bwari

Gwagwalada

Kuje

Kwali

Cuuɓi[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

Council'en ɓe suɓii nder suɓaaji leydi lesdi lesdi lesdi lesdi Federal Capital Territory 2022.[11]

Himobe[taƴto | taƴto ɗaɗi wiki]

  1. https://www.premiumtimesng.com/features-and-interviews/509441-abuja-at-46-the-dreams-strides-challenges.html
  2. Nigeria Education.
  3. Elleh, Nnamdi (August 2015). "Chapter 3". Architecture and politics in Nigeria : the study of a late twentieth-century enlightenment-inspired modernism at Abuja, 1900-2016. Milton Park, Abingdon, Oxon. ISBN 9781472465306. OCLC 965828210.
  4. Elleh, Nnamdi (August 2015). "Chapter 3". Architecture and politics in Nigeria : the study of a late twentieth-century enlightenment-inspired modernism at Abuja, 1900-2016. Milton Park, Abingdon, Oxon. ISBN 9781472465306. OCLC 965828210.
  5. https://web.archive.org/web/20180522041318/https://rmrdc.gov.ng/rwloc/FCT.aspx
  6. https://web.archive.org/web/20081223105105/http://fct.gov.ng/fcta/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=87
  7. https://www.weatherspark.com/y/55097/Average_Weather_in_Abuja_Nigeria_Year_Round
  8. https://www.tripreport.com/cities/abuja/climate
  9. https://www.villaafrika.com/fct-abuja-city-profile/
  10. Odunsi, Wale (13 January 2018). "Gwagwalada re-run poll: APC beats APGA, PDP in narrow victory". Daily Post Nigeria.
  11. https://dailypost.ng/2018/01/13/gwagwalada-re-run-poll-apc-beats-apga-pdp-narrow-victory/